Έρχονται οι γιορτές και όλοι οι άνθρωποι ετοιμάζουν το πνεύμα και το σώμα τους για να τις απολαύσουν. Στην βουλγάρικη παράδοση η παροιμία λέει ότι «η Αγία Βαρβάρα βράζει, ο Άγιος Σάββας ψήνει και ο Άγιος Νικόλαος υποδέχεται τους επισκέπτες».

Στις 4 Δεκεμβρίου η ΒΟΕ, όπως όλοι οι ορθόδοξοι και οι καθολικοί Χριστιανοί,  τιμά την Αγία Βαρβάρα η οποία ήταν κοπέλα από πλούσια οικογένεια που μαρτύρησε για την πίστη της στις αρχές του 4^ου αιώνα. Παλιότερα οι άνθρωποι πίστευαν ότι η μέρα αρχίζει να μεγαλώνει πολύ σιγά, όσο ένα σπυρί σιτάρι, ήδη από την γιορτή του Αγίου Αντρέα στις 30 Νοεμβρίου. Από την γιορτή της Αγίας Βαρβάρας ως την γιορτή του Αγίου Ιγνατίου, στις 20 Δεκεμβρίου, θεωρούσαν ότι η μέρα μεγαλώνει όσο η κορυφή καρφίτσας και άλλο τόσο από του Αγίου Ιγνατίου ως την γιορτή του Αγίου Βασιλείου, την 1^η Ιανουαρίου. Την Ημέρα της Αγίας Βαρβάρας θεωρούσαν ότι η μέρα και η νύχτα γίνονται ίσες.

Η γιορτή αυτή ονομάζεται επίσης «Γυναικεία Χριστούγεννα». Τότε, ειδικά στην Δυτική Βουλγαρία, κοπέλες και κορίτσια ντυμένες γιορτινά γυρνάνε τα σπίτια όπως το κάνουν οι άντρες και τα αγόρια, «κολεντάρι», τα Χριστούγεννα. Οι κοπέλες επίσης ευλογούν τους νοικοκύρηδες με τραγούδια και ευχές για υγεία και γονιμότητα.

Στις λαϊκές δοξασίες η Αγία Βαρβάρα θεωρείται προστάτιδα των παιδιών από ασθένειες όπως η ιλαρά η οποία δύσκολα θεραπευόταν και αν τα παιδιά δεν πέθαιναν έμεναν παραμορφωμένα και ασθενικά και δύσκολα παντρευόντουσαν. Οι άνθρωποι αποκαλούσαν την ασθένεια με παρατσούκλια για να μην την προκαλούν – γιαγιά, θεία, γλυκιά και μελένια, είναι κάποιες από τις προσφωνήσεις που φτάνουν ως σήμερα μέσα από τις παραδόσεις.

Φαντάζονταν την «γιαγιά ιλαρά» φαφούτα και κακιά. Για να την εξιλεώσουν οι γυναίκες έφτιαχναν ειδικό φαγητό με όσπρια και σιτηρά το οποίο ονομάζονταν «βαρβάρα». Του έβαζαν μέλι και το μοίραζαν στα παιδιά, στους συγγενείς και στους γείτονες. Τα παιδιά έπρεπε όλη μέρα να χοροπηδάνε για να μην τα πιάσει η αρρώστια.

Στην λαϊκή παράδοση ο Άγιος Σάββας προστατεύει τους ανθρώπους από το χαλάζι και τους λύκους. Στην γιορτή του τελειώνουν οι επονομαζόμενες «γιορτές των λύκων» που ξεκινούν την Ημέρα του Αγίου Μηνά στις 11 Νοεμβρίου. Στο διάστημα αυτό οι νοικοκυρές προσέχουν να μην χρησιμοποιούν ψαλίδια και μαχαίρια και αποφεύγουν να ράβουν. Οι τελετουργίες της περιόδου προσπαθούν να προστατεύσουν τους ανθρώπους και τα ζωντανά τους από επιθέσεις λύκων.

Στις 6 Δεκεμβρίου η ΒΟΕ τιμά τον Άγιο Νικόλαο της Μυρλυκίας που γεννήθηκε τον 3^ο αιώνα στα Πάταρα της Λυκίας σε πλούσια οικογένεια. Ο θείος του ήταν επίσκοπος της πόλης και τον εισήγαγε στον Χριστιανισμό. Μπροστά στα μάτια του διαδραματίστηκαν οι διωγμοί των Χριστιανών από τους ρωμαίους αυτοκράτορες, Διοκλητιανό και Γαλέριο.

Ο ίδιος φυλακίστηκε αλλά όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος ανέλαβε την εξουσία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον ελευθέρωσαν και έγινε αρχιεπίσκοπος της πόλης Μύρα. Απεβίωσε σε μεγάλη ηλικία και έχαιρε ιδιαίτερου σεβασμού. Μοίρασε την περιουσία του και βοηθούσε τους φτωχούς.

Στην λαογραφία ο Άγιος Νικόλαος εξουσιάζει τις θάλασσες και τα ποτάμια, τις μπόρες και τα θαλάσσια πλάσματα. Αυτήν την μέρα φτιάχνονται ειδικά ψωμιά και όσοι νηστεύουν μπορούν να φάνε ψάρι – συνήθως κυπρίνο ψημένο μέσα σε ζύμη.

Η γιορτή του Αγίου Νικολάου θέτει την αρχή ενός κύκλου χειμερινών γιορτών που τελειώνει στα τέλη Ιανουαρίου. 

Φωτογραφίες: Facebook / Ιστορικό Μουσείο Μπουργκάς, ΒΕΓΠ, αρχείο

Επιμέλεια και μουσική επιμέλεια: Αλμπένα Μπέζοβσκα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα