E quajnë “Foleja prej guri” e Ballkanit, për shkak të shtëpive dhe mureve të bukura prej guri, që qëndrojnë të qeta në përqafimin e malit. Në Iglika, jeta rrjedh qetë dhe pa zhurmë, larg rrëmujës së shekullit XXI.

Vetëm rreth 15 kilometra larg qytetit të Gabrovos, ndodhemi në një fshat tipik bullgar të ruajtur nga shekulli i kaluar. Ky oaz guror, i paprekur nga turizmi masiv, ka vetëm disa banorë të përhershëm. Megjithatë, në Iglika ndjehet një lloj gjallërie nga pushuesit dhe trashëgimtarët e pronave që kthehen në kërkim të një strehimi nga zhurma dhe stresi i qytetit. Emri i fshatit lidhet me “zonjën e parë të kinemasë bullgare” Nevena Kokanova, e cila kaloi vitet e fundit të jetës së saj pikërisht këtu, në një nga shtëpitë prej guri të këtij fshati të vogël, të paprekur nga zhurmat dhe mendjemadhësinë e botës.

Emri i vjetër i Iglikës, deri në vitin 1952, ka qenë Çumacite, dhe banorët e tij kanë qenë mjeshtra të ndërtimit – mësojmë nga Kirill Andreev, pronar i një shtëpie të vjetër në fshat:

“Kjo është muraturë prej guri me lidhje prej dheu, domethënë dheu që përzihet me ujë është prej balte dhe është përdorur si mjet lidhës. Me këtë lloj lidhjeje janë ndërtuar vetëm banesat, ndërsa muret ndarëse dhe stallat janë ndërtuar me muraturë të pastër, pa baltë. Kam lexuar se, kur fillonin të ndërtonin një shtëpi, mblidhnin materiale për 4 apo 5 vjet. Fillonin me gurët. Vini re qoshet – sa precize janë bërë – aq të mprehta, sa që mund të të pritet dora mbi to, dhe këta gurë nuk janë punuar fare. Pastaj mblidhnin trarët, dhe natyrisht tjegullat e çatisë, të quajtura "çigla". Fatkeqësisht, por kjo është e vërteta – mjeshtrit që dinë të rregullojnë çati me këto tjegulla pothuajse nuk ekzistojnë më, dhe dalëngadalë po humbet autenticiteti” – thotë Kirill Andreev.

Në fshatin Iglika janë xhiruar filmat bullgarë “Vampir” dhe “Mbrëmje në Hanin e Antimovit”, me pjesëmarrjen e Nevena Kokanovës. Në vitin 1984, aktorja e ktheu këtë fshat malor në strehën e saj shpirtërore, duke blerë një shtëpi të vjetër dhe duke u vendosur aty deri në ndarjen nga jeta në vitin 2000. Sot, për ish-shtëpinë e saj kujdeset e bija, Teodora. Edhe pse fshati ka jo më shumë se 4 banorë të përhershëm dhe rreth 20 shtëpi të banuara, Iglika ka një Bibliotekë, rreth së cilës vazhdon të zhvillohet një jetë kulturore e gjallë. Ekspozita, koncerte, lexime letrare dhe iniciativa të tjera tërheqin publik të shumtë. Muret e Bibliotekës janë zbukuruar me punime fotografike nga vera e kaluar. Por, eksponatet më të çmuara janë grafikat origjinale të Nevena Kokanovës. Punimet e saj, të krijuara me përpikmëri dhe ndjeshmëri ndaj detajit, zbulojnë një anë më pak të njohur të natyrës së saj krijuese – një artiste vëzhguese, me një shikim intim dhe lirik ndaj botës.

Kirill Andreev, anëtar i komisionit mbikëqyrës të Bibliotekës, na tregon edhe eksponate të tjera që lidhen me kujtimin e aktores së madhe:

“Ajo që shihni është biblioteka personale e Nevena Kokanovës, e dhuruar nga vajza e saj. Vitin e kaluar, ose dy vite më parë, ajo kaloi 10 ditë këtu, duke i përshkruar të gjitha librat dhe duke i përfshirë në një katalog. Ato janë të renditura sipas temave – letërsi historike, letërsi ruse etj. Gjëja më interesante është se shumica e librave janë të dhuruara me autografe dhe urime nga vetë autorët. Ne i ruajmë me shumë kujdes, sepse janë jashtëzakonisht të çmuar.”

Në fillim të gushtit, livadhet përreth Iglikës u mbushën me ngjyrat e afërsisht 1000 qilimave të vjetër të punuar me dorë, gjatë edicionit të parë të "Iglika Qilim Fest", duke e shndërruar fshatin në një muze të gjallë të trashëgimisë bullgare.