Ulusal İstatistik Enstitüsü’nün Bulgaristan’daki iş gücü piyasası ve iş gücü hakkındaki son raporu iyimser gözüküyor. 2017 yılının ilk üç aylığına 15 ile 64 yaş arasındaki nüfusun ekonomik aktivitesi göstergesi, yüzde 62,9 oranındadır ve geçen senenin aynı dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 1 artıyor. Bu yaş kategorisinde ekonomik açıdan aktif olmayan kişiler, yaklaşık 1,4 milyondur. Bunlardan 132 bini, iş gücü piyasası dışında geçirilen uzun zaman yüzünden ne çalışıyor, ne istihdam arıyor.

Bu fonda Ocak-Mart döneminde yüzde 6,9 oranında olan işsizlik oranının rekor düşük seviyesi göze çarpıyor. Sadece birkaç yıl için işsizlik oranı yarıya düşmüştür, çünkü 2013 yılında yaklaşık yüzde 13 oranında işsizlik kaydedilmişti. Bu gösterge açısından ülkemiz, bütün AB içinde ortalama seviyenin altında bulunuyor.

İş gücü piyasasından iyi veriler, yatırımlar alanında kriz ortamında geliyor. 2016 yılında doğrudan yatırımlar, bir önceki yıla kıyasla 1 milyar avro ile azalarak rekor düzeye düştü. Bu olumsuz eğilim, turizmin her türündeki artış sayesinde telafi ediliyor. Turizm Bakanlığı’nın tahminlerine göre 2017 yılında yabancı turistlerin yaklaşık yüzde 10 artması bekleniyor. 2016 yılında ilk defa 8 milyon yabancı vatandaş Bulgaristan’ı ziyaret etmişti. Bu gelişmeler, farklı kalifiyesi olan daha çok kişilerin istihdam edilmesini sağlıyor. Ayrıca inşaattaki ve yanındaki inşaat materyalleri üretimi, ulaştırma, lojistik ve saire gibi çalışmalardaki artış da istihdam kaynağı haline geldi. Bulgar bankalarının ipotek kredilerde verdiği faiz oranları da düşük ve son iki yılda yeni mülk arayışı çok arttı. Bu süreç de devam edeceğe benziyor. Son birkaç yıla Avrupa programlarında açılan iş yerleri de, yüksek istihdam seviyelerine katkı sağladı. İT sektöründe, tarımda, çağrı merkezlerinde ve otomobil parçaları üretiminde de istihdamda artış gözlemleniyor. Ayrıca kendi kendini istihdam edenlerin ve sivil sözleşme ile çalışanların sayısı da artıyor. İş gücü piyasasındaki bu olumlu eğilimin, devam etmesi ve Bulgaristan’daki işsizliğin çok düşük seviyelere düşmesi imkanı var mı? Bu sorunun daha olası cevabı “hayır”, çünkü kalifiyeli iş gücü kaynakları sona ermiş durumda. Yerel ekonomide istihdam edilenlerin büyük bir kısmı, çok düşük bir eğitimi olan veya eğitimsiz ve kalifiyesiz insanlardır. İstatistik verilerine göre iş gücü piyasası ve istihdam seviyesi açısından Bulgaristan artık Avrupa’da ilk sıralarda. Ancak istihdam edilenlerin büyük bir bölümü, çalışan yoksullar kategorisinde bulunuyor ve bu eğilim yakında sona ereceğe benzemiyor, çünkü işverenlere göre gelirlerin çok artması gündemde değildir. Gelir büyüklüğü göstergesi açısından Bulgaristan, kuzey komşusu Romanya ile bile artık kıyaslanamaz. Romanya vatandaşları Bulgarlardan yüzde 27 oranında daha yüksek gelirler alıyor.

Çeviri: Rayna İvanova