Yapay tatlandırıcılar hemen hemen her insanın hayatında yer alır. Yiyecek ve içeceklere tatlılık katarlar, ancak kalori değerlerini artırmazlar. Bazı insanlar bunları sağlık nedenleriyle, bazıları ise kilo vermek için kullanır. Araştırma sonuçları, yapay tatlandırıcılar içeren yiyecek ve içeceklerin günlük tüketiminin metabolik sendrom geliştirme riskini yüzde 35 ve diyabet tip 2 riskini yüzde 67 oranında artırdığını gösteriyor.

Üniversite Hastanes İSUL'a bağlı, Metabolik Hastalıklar ve Diyetetik Kliniği Başkanı Prof. Daniela Popova, “Yapay tatlandırıcılar, gıda endüstrisine girmeden önce toksik dozlarını gösteren testlerden geçerler. Yiyecek ve içeceklerde izin verilen miktarları bu şekilde belirlenir, ki bu onlarca kat daha azdır” dedi.

Geçtiğimiz günlerde Dünya Sağlık Örgütü, yapay tatlandırıcı aspartamın olası bir kanserojen olduğunu ilan etti ve aynı zamanda takviyenin önceden belirlenmiş normlar dahilinde tüketim için güvenli kaldığını belirtti. Aspartam, doğal tatlandırıcı şeker yerine alkolsüz içecekler ve gıdaların üretiminde kullanılan sentetik tatlandırıcılardan biridir.

Prof. Popova, “yapay tatlandırıcıların özelliği, kalori içermemeleri ve diyabet ve obeziteyi önlemeye uygun olmaları ve aynı zamanda tadı iyileştirmeleridir” diye belirtti. Tatlandırıcıları zararlı hale hetiren kullanım dozudur, yani her tatlandırıcının izin verilen bir günlük alımı vardır.

Fitness eğitmeni ve üniversite öğretim görevlisi olan Baş Asistan İvan Nedelçev, “İnsan vücudunun beyin, kalp ve sinir sistemi için karbonhidratlara ihtiyacı var. Ancak iyi dozlanmalı ve günün doğru saatinde, yani fiziksel aktiviteden sonra alınmalıdır” dedi.  Nedelçev’e göre, tatlandırıcılar hakkındaki görüşler çelişkili olduğundan, tatlandırıcıların uzun vadeli etkilerinin daha derinlemesine araştırılması gerekiyor.

Yapay tatlandırıcılar, “diyet” etiketli yiyecek ve içeceklerle ilişkilendirilir. Doç. Popova’nın tavsiyesi, şeker, tuz, glüten içeriği az veya hiç olmayan diyet ürünlerinin tükеtiminin aşırı olmaması.

Yapay tatlandırıcıların oluşturduğu ciddi sağlık risklerine rağmen, birçok gıda ve gıda dışı üründe bulunurlar. Örneğin diş macunu, ağız bakım suları, öksürük şurubu, şurup şeklindeki diğer ilaçlar, sakız, çiğnenebilir vitaminler, alkollü içecekler, salata sosları, dondurulmuş tatlılar, şekerler, dondurma, unlu mamuller, yoğurt, tahıl, diyet içecekleri, atıştırmalıklar, işlenmiş etler vs. ürünler tatlandırıcı içerir.

İvan Nedelçev,“diyet” etiketli ürünlerle ilgili oldukça şüpheci bir yaklaşıma sahip. Fitness eğitmeninin tavsiyesi, her 3-4 saatte bir küçük porsiyonlarda karbonhidrat tüketilmesi.

Endokrinolog, sağlığımız için en önemli şeyin aşırıya kaçmadan yemek ve içmek olduğunu hatırlattı.

Kaynak: BNR-Horizont Programı

Türkçesi: Bedriye Haliz