Arkada kalan yıl, emek piyasası açısından bakıldığında kötü olarak değerlendirilemez. İşsizlik oranı, Kasım ayı itibari ile yüzde 5.16 olmak üzere değişikliklerin başlamasından bu yana en düşük düzeyde seyretmeye devam etti. Öte yandan beklendiği üzere yavaşlama izlenen ve yıllık bazda yüzde 13’ün altına inen ücret artışındaki düşüş eğiliminin sürmesi ve 2025 yılında yüzde 9-10 oranında olması bekleniyor.

İnsan kaynakları uzmanı, Bulgaristan İnsan Yönetme Birliği Yönetim Kurulu ve İstihdam Konfederasyonu üyesi olan Georgi Parvanov, BNR’ye konuşurken böyle bir tablo çizdi. Parvanov, yurda dönen Bulgaristan vatandaşlarının ve Bulgaristan’a yerleşen AB ülkeleri vatandaşlarının sayısında kalıcı artış eğiliminin ve nüfus durumunda iyileşmenin izlendiğini ve nüfusu sayısının ilk defa yüzde 0,5-0,7 oranında olmak üzere arttığını öne sürdü.

“ Siyasi istikrarsızlıktan dolayı yabancı yatırımlarda dev düşüş maalesef izlenmeye devam ediyor. AB kaynaklarından faydalanmak ve yabancı yatırımlar çekmek istersek bu duruma 2025 yılında son verilmeli” diyen Parvanov, bununla birlikte ülkemize yerleşenlerin sayısındaki artışın devam ettiğini belirterek Ukrayna, Rusya ve Surye’den gelen insanların yanı sıra AB ülkelerinden gelenlerin de sayıca artmış olduklarına dikkat çekti. Demograf Georgi Bardarov tarafından açıklanan verilere atıfta bulunan insan kaynakları uzmanı, Dobriç bölgesine yerleşen Almanlar’ın sayısının 1300 olmak üzere 10 katına yükseldiğine işaret etti ve bu durumu özellikle emeklilik yaşında olanlar olmak üzere gittikçe çok AB vatandaşının Bulgaristan’ı mesken tutmaları eğiliminin başlangıcı olarak yorumlayarak 2025’in bu yönde ciddi değişikliğin görüleceği ilk yıl olacağı tahmininde bulundu.

Yılbaşında çalışma piyasasındaki durumu aktaran Parvanov, iş gücü talebinde bölgeler ve pozisyonlar bakımından değişiklik olmadığını ve eğitim, tıp ile üretim sektöründe, perakende ticarette ve mağaza zincirlerinde kadro kıtlığının sürdüğünü kaydetti. İlk defa 3-4 ay zarfında işsiz kalan IT uzmanlarının olduğunu söyleyen Parvanov, çağrı merkezlerinde yapılan bazı işlemlerin 2025 yılında yapay zeka aracılığı ile otomatik hale getirilmesi beklentisini dile getirerek bu tür işlerde istihdam edilen dinleyicilere ikinci meslek edinmeleri veya rekabet gücüne sahip olmak için bilgi ile yeteneklerini ne şekilde geliştirebileceklerini düşünmeleri tavsiyesinde bulundu.

2024 yılında AB dışı ülkelerden 30–40 bin kişilik işçi ithalinin yapıldığına belirten Parvanov, böylece sayısının 2025’te 6 haneli rakama yükselmesinin beklendiğine dikkat çekti.

“Çok büyük mevsimlik işçi kıtlığı yaşanıyor. Bulgaristan vatandaşları gittikçe çok iyi ücret karşılığı olsa dahi düşük nitelikli iş yapmayı reddediyor” diyen insan kaynakları uzmanı, turizm sektöründe ve örneğin şarap sektöründe çoğu üreticilerin mevsimlik iş gücü kullanmadan faaliyet yürütmek durumunda olmayacaklarını kaydetti.

“Uzun süredir işsiz olan vatandaşların sayısı 150 000 kadar olup sabitlenmiş durumdadır” diyen Parvanov, ilginç diğer bir eğilime dikkat çekti:

“Son bir yılda çalışmak isteyen 13,14 ve 15 yaşlarındaki gençlerin ve emeklilik yaşında olup çalışmaya devam etmek isteyenlerin sayısında göze çarpan artış izleniyor” diyen uzman, bu durumuorta sınıfın incelmesi ve hanelerdeki gelir sıkıntısı ile, ayrıca da yeni nesil gençlerin bağımsızlık isteği ile izah etti. Çoğu işverenlerin bu kadar küçük yaşta olanları istihdam etmeme kuralına ve velilerin izni ile ne tür işlerde çalıştırılabileceklerine ilişkin yasal düzenlemelere uyduklarını kaydeden Parvanov, buna rağmen bu eğilimin büyük ihtimalle önümüzdeki yıllarda da süreceğini ekledi.

Smolyan, Blagoevgrad ve Vidin gibi en düşük olduğu bölgelerde 1500 leva, iyi gelişmiş olan bölgelerde ise 3200 leva olan ortalama aylık ücret tutarının gösteriği yüzde 100 oranındaki büyük değişikliğin endişe verici olduğunu ifade eden uzman, yeni yıla Bütçe Kanunu ve mevcut bütçenin uzatılmasına ilişkin kanun onaylanmadan girilmesinin sonuçlarına değinirken, 2025 yılının ilk çeyreğinin gerek AB fonlarının değerlendirilmesi imkanı, gerekse de yabancı yatırımlar açısından büyük ölçüde kaybedilmiş olacağını söyledi ve bu durumun hızla telafi edilmesi ve olağan hükümetin kurulması gerektiğini vurguladı.

Kaynak  : BNR “Horizont” Programı

Söyleşi  : Diana Doncheva

Çeviri  : Tanya Blagova