Dışişleri Bakanlığı ve devlet idaresi temsilcileri, akademik araştırmacıların, vatandaşların ve Yahudi örgütlerin katılımı ile Sofya ve Ruse’de düzenlenen anma törenleri ile Bulgaristan, 27 Ocak Uluslararası Holokost Anma Günü etkinliklerine katılıyor.

27 Ocak tarihinin Birleşmiş Milletler tarafından Anma Günü seçilmesi, bundan 80 yıl önce Auschwitz-Birkenau toplama kampının kurtarılmasına bağlıdır. 1940 ile 1945 yılları arasındaki dönemde sadece bu Nazi ölüm kampında 1 milyon Yahudi katledildi. İnsanlığa karşı işlenen bu suçun tekerrür etmesine izin vermemek için toplam 6 milyondan fazla kişinin hayatını yitirmesine sebep olan bu soykırımın dersleri unutulmamalıdır.

II. Dünya Savaşı döneminde Bulgaristan, devlet temsilcileri dahil olmak üzere bütün toplumun çabaları ile savaş öncesi sınırlarında ve Güneu Dobruca’da bulunan Yahudileri kurtarmayı başardı. Dolayısıyla ülkemizde o dönemde Nazi Almanya’nın yargı yetkisinde olan Batı Trakya ve Vardar Makedonyası’nda hayatını yitiren 11 343 Yahudi’nin anıldığı ve Bulgaristan’da 48 000’den çok Yahudi’nin kurtarılmasının kutlandığı ayrı bir gün vardır.

Bulgaristan’da Holokost kurbanları ve insanlık suçları mağdurları 10 Mart tarihinde anılıyor. 1943 yılının 10 Mart tarihinde Küstendil’li vatandaşlar tarafından düzenlenen protesto gösterisi üzerine Halk Meclisi Başkan Vekili Dimitar Peshev başta olmak üzere bir grup milletvekili, Üçüncü Reich’in ülkedeki Yahudiler’in ölüm kamplarına gönderilmesi yönündeki talebine karşı çıkan 43 halk vekilinin imzasını taşıyan protesto yazısını Parlamento’ya sundu.

41. Halk Meclisi’nin Bulgaristan Yahudileri’nin Kurtarılması Beyannamesinde “1943 yılında Bulgaristan’daki Yahudiler’in kurtarılması, Bulgar halkının insanlık ile hoşgörüsünü ve de adalet iradesini ortaya koyan kayda değer bir olaydır” diye belirtildi.

Bogdan Filov hükümetinin Nazi yanlısı tutumu ve Avrupa’da uygulanan soykırım politikasına rağmen Bulgaristan, Yahudiler’i katletme girişimlerine başarı ile karşı çıkarak yüce gönüllülük örneği verdi. 25. Halk Meclisi milletvekillerinin gayretleri, Bulgar Ortodoks Kilisesi’nin kesin tutumu, toplum adamları ve aydınların, Bulgar diplomatları, meslek örgütlerinin, resmi ve Hitler karşıtı direnişin temsilcileri ve sıradan vatandaşların çabaları sayesinde ve Bulgaristan’ı vatan bilen Yahudi topluluğunun tavrı sayesinde devlet başkanı Çar III. Boris, kamu baskısına uyarak Bulgaristan vatandaşı olan 48 binden çok Yahudi’nin sınırdışı edilerek toplama kamplarına gönderilmesini reddetti.

Bulgaristan diplomatları, Avrupa ülkelerinden gelen ve Bulgaristan uyruklu olmayan Yahudiler’e Filistin vizesi vermek sureti ile daha birkaç bin kişinin canını kurtardı.

Bugün biz, tüm Holokost kurbanlarını, Hitler tarafından işgal edilen topraklara zorla gönderilen Yahudiler’in her birini derin acı ve üzüntü içinde ve saygı ile anıyoruz. Onların feci kaderinin günümüzde siyasi spekülasyonlar için kullanılmamasına çağırıyoruz.

• Bulgaristan Yahudilerinin kurtarılması Bulgarların vicdanını canlı tutar

• Holokost dehşetini yaşayan Rene Shashua Hasson “Sana yapılamasını istemediğin şeyi, başkalarına yapma”

• Dimitır Peşev’in Küstendil’deki evi kurtarılan Yahudilerin hatırasını saklıyor

• Аmalia Aronova: „ Bulgaristan’da Bulgar Yahudi ayrımı yapılmazdı

Çeviri  : Tanya Blagova