Bulgaristan’da herkesçe bilinen birçok Rodop şarkısı var. Bunlardan biri olan “Rufinka hasta yatıyor” şarkısı, 1971 yılında yazar Nikolay Haytov’un “İbram Ali” başlıklı hikayesinden beyaz perdeye uyarlanarak Milen Nikolov’un yönetmenliğinde çekilen “Şarkının sonu” filmi gösterime girdikten sonra adeta dillerde dolaşmaya başladı. Ali ve Nayme arasındaki imkansız aşkın konu olduğu ve güzel kız vefat ettikten sonra yarinin pusuda öldürüldüğü hikayesinin anlatıldığı film, Ali’nin en çok sevdiği şarkı olan “Rufinka hasta yatıyor” şarkısı ile bitiyor.

Aslında Rufinka’nın hikayesi tamamen gerçektir. Genç kız, bundan 150 yılı aşkın süre önce Rodoplar’da Poprelka köyünde yaşamıştır. Smolyan ilinde, şehre 35 km uzaklıkta bulunan ve sırf komşu Kremene köyünden toprak yol üzerinden yürüyerek ulaşılabilen Poprelka köyü, bugün itibari ile nüfus sayısı 10 kişi olan, ne dükkan, ne doktor ne de eczane veya meyhane bulunan bir yerleşim birimi olsa da Rufinka’nın yaşadığı yer olduğu için meşhurdur.

Güzelliği, iyiliği ve çalışkanlığı ile Rodop kadınlarının mükemmel özelliklerinin bir arada toplandığı bir sima olan, asıl ad ve soyadı Rufiye Çakalova olan kız, komşu köy Nadartsi’den kendisi gibi temiz bir genç olan Asan Kiçukov’a aşık oldu. Her ikisi varlıklı aileden olduğu ve aralarındaki aşk için hiçbir engel bulunmadığı için iki genç nişanlandı. Ancak nişan sonrasında tuhaf ve çaresi olmayan bir hastalığa yakalanan Rufiye, birkaç ay sonra vefat etti.

Şarkının sözlerine göre yatakta hasta yatan Rufiye, annesinden çeyizini başka bir kıza vermesini ve o kızın sevgilisinin yanında onun yerine geçmesini istemiştir. Dışarıda bahar mevsimi yeni hayatı müjdelerken hasta yatan kız, ölecek olmanın acısını çekmiştir. Rufiye’nin vefatı üzerine ailesi Türkiye’ye göçetti. Rivayete göre kızın mezarında bu bölgede başka hiçbir yerde bulunmayan beyaz dağ lalesi çıktı.

Genç Rodoplu kızın mezar taşı da dağ lalesinin beyaz çiçekleri üzerinden bulundu. Mezar yeri temizlendikten sonra Rufiye’nin hikayesi üzerine bestelenen şarkının sözlerinin kazıldığı bir kaya parçası konuldu.

Yerli insanlara göre nişanlısı Asan Kiçukov, 100 yıl yaşadı. İkisi arasında yarım kalan aşkın konu olduğu yanık halk şarkısı ise Veselin Djigov gibi halk sanatçılarının yorumu ile dinleyenleri duygulandırmaya, hüzün vermeye devam ediyor.

1940 yılında Smolyan’a bağlı Kutela köyünde şarkıcılar sülalesinde Feim Djigov adı ile dünyaya gelen sanatçı, sesinden çıkan birçok şarkı ile bilinse de “Rufinka hasta yatmış” repertuvarında örnek niteliği taşımaktadır.

Çeviri: Tanya Blagova

Foto: smolyan.bg, bnf.bg, irodopi.bg, bg.wikipedia.org, Stefan Dragostinov özel arşiv